Gebelik Takibi Nasıl Olmalıdır?
İlk muayene
Adet gecikmesi olan veya gebelik testi müspet çıkan hastada ilk olarak, gebeliğin normal bir gebelik mi yoksa dış gebelik mi olduğu ayırt edilmelidir. Bu amaçla yapılacak ultrasonografide gebelik kesesi, sayısı ve yerleşimi görülmeye çalışılır. Eğer gebelik kesesi normal olarak görüldüyse, yaklaşık 7-10 gün içerisinde bebeğin kalp atışlarını saptamak için gebe tekrar muayene edilmelidir. Bu dönemde her gebelikte istenmesi gereken testler bulunmaktadır. Bunların arasında kan grubu, kan sayımı, açlık kan şekeri, idrar tahlili ve bazı enfeksiyonlar (Hepatit B, hepatit C, toksoplazma, rubella vb) açısından bağışıklık taraması bulunmaktadır. İlk muayeneden itibaren gebenin tansiyon ve kilo ölçümleri yapılmalıdır.
11-14 hafta taraması
İlk muayene sonrası gebe 11-14. haftalar arasında tekrar muayene edilmelidir. Bu dönemde bebeğin ense şeffaflığı ölçülmeli ve aynı gün kan alınarak PAPP-A ve serbest beta-hCG değerlerine bakılarak (ikili test) Mom değerleri hesaplanmalıdır. Ense şeffaflığı arttıkça bebekte genetik veya yapısal anomali ihtimali de artmaktadır. Ense şeffaflığı haricinde bebeğin burun kemiği de incelenerek anomali taramasına katkıda bulunulabilir. Sonuçta her iki ölçümün toplam risk hesaplaması yapılır ve böylece gebeliğin Down sendromu başta olmak üzere bazı genetik hastalıklar için ne kadar riskli olduğu anlaşılır. Eğer yüksek riskli bir durum saptanırsa koryon villus biyopsisi (bebeğin plasentasından örnek alınması) veya 16-18. haftada amniyosentez (bebeğin amnion sıvısından örnek alınması) yapılarak bebeğin genetik bir rahatsızlığı olup olmadığı kesin olarak anlaşılır.
Bu dönemden itibaren gebeye demir desteği ve vitamin ilaçları başlanmalıdır. Ayrıca çatlak önleyici kremler de bu muayenede verilebilir.
16-18 hafta taraması
İkili test yapılmış hastada bebeğin sinir sisteminde bir açıklık olup olmadığını (nöral tüp defekti) anlamak amacıyla alfa-fetoprotein (AFP) testi istenmelidir. Bu dönem ayrıca daha önceleri üçlü testin yapıldığı dönemdir. Günümüzde ikili testin yapılamadığı veya o dönemin kaçırıldığı hastalarda halen üçlü test (kanda beta-hCG, AFP, u-E3) bu haftada yapılmaktadır. Bu dönemde ayrıca inhibin-A bakılarak dörtlü test de yapılabilir.
Erken doğum öyküsü olan veya risk grubundaki hastalarda rahim ağzı uzunluğu ölçülerek gerekirse serklaj (rahim ağzına dikiş koyulması) yapılabilir.
20-24 hafta muayenesi
Bu dönemde ayrıntılı ultrasonografi yapılarak bebeğin tüm organlarına bakılır ve yapısal bir gelişim bozukluğu büyük oranda saptanmaya çalışılır. Gerekli olgularda (kendisinde veya çocuğunda daha önce kalp rahatsızlığı olan aileler vb) fetal ekokardiyografi de bu dönemde yapılmaktadır. Ayrıca bu detaylı incelemede bebeğe ve rahime giden damarlardaki kan akımı da değerlendirilir. Kan akımlarında direnç görülmesi gebeliğin ilerleyen dönemlerinde gebelik zehirlenmesi (preeklampsi) gelişebileceğine işaret edebilir. Bu dönemde genetik bir hastalıktan şüphe edilmesi durumunda kordosentez (bebeğin kordonundan örnek alınması) yapılarak tanı koyulmaktadır.
24-26 hafta muayenesi
Bu dönemde gebelikte şeker hastalığı taraması amacıyla 1 saatlik 50 gr yükleme testi yapılmalıdır. Eğer bu testte 1. saat değeri 135-140 mg/dL’den yüksek çıkarsa kesin tanı koyulması amacıyla 3 saatlik 100 gr yükleme testi yapılmalıdır. Gebelik diyabeti tanısı koyulduğu takdirde öncelikle diyet tedavisi yapılır. Eğer istenen kan şeker değerleri elde edilemezse insülin tedavisine geçilebilir.
32 hafta ve sonrasında yapılan muayeneler
Gebeden 32. haftada fetal kalp monitörizasyonu (NST) testi istenerek, bebeğin kalp atışları ve rahimde herhangi bir kasılmanın olup olmadığı dolayısıyla erken doğum riski tespit edilmeye çalışılır. Ayrıca kan sayımı ve idrar tahlili bu haftada tekrar istenerek, anemi ve idrar yollarında bakteri varlığı araştırılır. Bu haftadan itibaren genellikle 2 haftada 1 muayenelere devam edilerek NST ve ultrasonografi ile bebeğin büyümesi-gelişimi izlenir. 36. haftadan itibaren izlem sıklığı haftada 1 olmalı ve takip 40. haftaya kadar devam etmelidir. 40. haftadan sonra hala doğum gerçekleşmemişse, bebek ve annenin durumu tekrar gözden geçirilir. Eğer herhangi bir tehlike görülmezse (bebeğin amniotik sıvısında azalma vb), 2 günde 1 NST ve amnion sıvısı takibi yapılarak 41. haftaya kadar beklenebilir.
Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır, tanı ve tedavi için mutlaka doktorunuza başvurunuz.
İçerik Güncelleme Tarihi : 26.12.2022